KNMP Farmanco informeert sinds 2004 over geneesmiddelentekorten in Nederland. Door de jaren heen is de website verder doorontwikkeld.
Aangegeven wordt welke geregistreerde geneesmiddelen niet beschikbaar zijn, wat hiervan de oorzaak is en wat de verwachte datum is waarop een geneesmiddel weer beschikbaar komt. KNMP Farmanco biedt apothekers mogelijke oplossingsrichtingen bij een tekort, deze oplossingen zijn zichtbaar na inloggen Ook is dit de plek voor apothekers om hun tekorten te melden. Apothekers kunnen hiervoor het meldingsformulier gebruiken.
Melding van een tekort
Fabrikanten moeten (dreigende) tekorten verplicht melden aan het Meldpunt Geneesmiddelentekorten- en defecten van de overheid sinds 1 januari 2017. Fabrikanten kunnen hun tekorten ook melden aan KNMP Farmanco, maar zij zijn dit niet verplicht. KNMP Farmanco is de aangewezen plek voor apothekers om hun tekorten te melden. Als geneesmiddelen landelijk niet beschikbaar zijn voor de patiënt en het tekort waarschijnlijk langer dan 14 dagen gaat duren, wordt dit gemeld op KNMP Farmanco.
Publicatie van het tekort gebeurt in principe binnen 24 uur na de melding. Het kan zijn dat nog niet alle informatie compleet is, omdat het meer tijd vraagt om oplossingsrichtingen uit te zoeken. Zodra meer informatie bekend is, wordt dit zo snel mogelijk aangevuld op de website.
Geneesmiddelen
Geregistreerde geneesmiddelen zijn soms tijdelijk of definitief niet beschikbaar. KNMP Farmanco biedt de volgende informatie over een niet- beschikbaar geneesmiddel:
Hierbij worden de volgende oplossingsrichtingen vermeld:
Grondstoffen & verpakkingen
Grondstoffen voor geneesmiddelen of verpakkingen kunnen ook niet beschikbaar zijn. KNMP Farmanco geeft de volgende informatie over niet-beschikbare grondstoffen of verpakkingen:
Hierbij worden de volgende oplossingsrichtingen vermeld:
Reden van tekort en verwachte leverdatum
Over de reden van het tekort en de verwachte datum van beschikbaarheid is KNMP Farmanco afhankelijk van informatie die de fabrikant verstrekt. Met name de verwachte datum van beschikbaarheid blijkt in de praktijk nogal eens bijgesteld te worden.
Oplossingen
KNMP Farmanco heeft de volgende werkwijze:
Farmaceutische substitutie
Geneesmiddelen: De eerste stap die KNMP Farmanco neemt, is nagaan of farmaceutische substitutie mogelijk is met een gelijkwaardig, geregistreerd product met daarin dezelfde werkzame stof(fen), bij voorkeur in dezelfde farmaceutische vorm. Dit is het meest eenvoudig, want de patiënt hoeft niet ingesteld te worden op een ander geneesmiddel. Overstappen naar een andere fabrikant kan betekenen dat de vorm of kleur van het product verandert of dat bijvoorbeeld een tablet gebroken moet worden omdat alleen een dubbele sterkte verkrijgbaar is.
Grondstoffen & verpakkingen: Voor grondstoffen en verpakkingen gaat KNMP Farmanco na of er een vergelijkbaar product beschikbaar is.
(Farmaco)therapeutisch alternatief (therapeutische substitutie)
Geneesmiddelen: Als farmaceutische substitutie niet mogelijk is, dan is de volgende stap van KNMP Farmanco om na te gaan of er een (farmaco)therapeutisch alternatief beschikbaar is in de vorm van een ander geregistreerd geneesmiddel. De keuze voor een farmacotherapeutisch alternatief is gebaseerd op landelijke richtlijnen en behandelprotocollen. Het kan ook een breed gedragen advies van de specialistenverenigingen zijn. Het voordeel van een farmacotherapeutisch alternatief is dat het geneesmiddel in Nederland geregistreerd is, en dus beoordeeld is door het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). Daarnaast is een Nederlandstalige bijsluiter aanwezig en is ook het melden van bijwerking geregeld via het Lareb. Het nadeel is dat de patiënt ingesteld moet worden op een nieuw geneesmiddel. Wanneer het oorspronkelijk voorgeschreven farmacon toch farmacotherapeutisch noodzakelijk is of om reden van patiëntvriendelijkheid of medicatieveiligheid de voorkeur heeft, is import of apotheekbereiding een mogelijke optie.
Grondstoffen & verpakkingen: Wanneer een grondstof niet beschikbaar is en er geen substitutie voorhanden is, wordt door KNMP Farmanco een alternatief voorgesteld.
Import
Geneesmiddelen: Soms is een geneesmiddel in een buitenland wel beschikbaar en kan het geïmporteerd worden. Praktische nadelen voor de patiënt zijn dat het product uit het buitenland veelal een andere naam en uiterlijk heeft. Daarnaast kost importeren tijd en is het ingewikkeld vanwege onder meer het regelen van een importvergunning. Een bijkomend probleem is dat een patiënt voor kosten kan komen te staan. Zo worden geneesmiddelen die geïmporteerd worden (met extra transportkosten) of duurdere alternatieven vaak niet (volledig) vergoed.
Door een wetswijziging kan IGJ sinds 1 januari 2018 in geval van een geneesmiddelentekort een generieke toestemming voor import afgeven. Apotheken mogen vervolgens tijdelijk geïmporteerde producten afleveren zonder vooraf toestemming te vragen bij IGJ. Ook hoeven zij voor deze producten geen artsenverklaringenadministratie bij te houden. Vanaf 1 augustus 2018 komen deze producten in aanmerking voor vergoeding. Geïmporteerde producten worden steeds vaker aangemeld voor de G-Standaard.
Grondstoffen & verpakkingen: Het importeren van grondstoffen en verpakkingen wordt door KNMP Farmanco niet voorgesteld als oplossingsrichting.
Apotheekbereiding
Geneesmiddelen: Wanneer een alternatief geregistreerd geneesmiddel of importeren geen optie is, kan een apotheekbereiding uitkomst bieden. Hiervoor is de eis dat de grondstof beschikbaar is en dat de farmaceutische toedieningsvorm gemaakt kan worden. Een deel van de apotheken bereidt zelf geneesmiddelen en de rest van de apotheken betrekt het van collega’s (‘doorgeleverde bereidingen’). Voor apotheekbereidingen is geen handelsvergunning afgegeven door een competente autoriteit (zoals het CBG). Deze geneesmiddelen hebben daardoor minder waarborgen voor de patiënt daar zij doorgaans niet onafhankelijk zijn getoetst op kwaliteit, veiligheid en werkzaamheid. In de circulaire 'Handhavend optreden bij collegiaal doorleveren van eigen bereidingen door apothekers' van IGJ wordt beschreven aan welke voorwaarden het doorleveren van bereidingen moet voldoen. Voor het bereiden in de eigen apotheek zijn de beroepsrichtlijnen van de KNMP en de NVZA van toepassing.
Grondstoffen & verpakkingen: Voor grondstoffen en verpakkingen is de oplossingsrichting ‘apotheekbereiding’ niet aan de orde.