KNMP Farmanco is dé website voor geneesmiddelentekorten en oplossingen. Farmanco informeert sinds 2004 over tekorten in Nederland. Op de website is te zien welke geregistreerde geneesmiddelen niet beschikbaar zijn, wat hiervan de oorzaak is en wat de verwachte datum is waarop een geneesmiddel weer beschikbaar komt. Na inloggen zijn de mogelijke oplossingsrichtingen zichtbaar voor apothekers. Ook is dit de plek voor apothekers om hun tekorten te melden. Apothekers kunnen hiervoor het meldingsformulier gebruiken (na inloggen).
Melding van een tekort
Fabrikanten moeten (dreigende) tekorten verplicht melden aan het Meldpunt Geneesmiddelentekorten- en defecten van de overheid sinds 1 januari 2017. Fabrikanten kunnen hun tekorten ook melden aan KNMP Farmanco, maar zij zijn dit niet verplicht. KNMP Farmanco is de aangewezen plek voor apothekers om hun tekorten te melden. Als geneesmiddelen landelijk niet beschikbaar zijn voor de patiënt en het tekort waarschijnlijk langer dan 14 dagen gaat duren, wordt dit gemeld op KNMP Farmanco.
Publicatie van een tekort gebeurt in principe binnen 24 uur na de melding. Het kan zijn dat nog niet alle informatie compleet is, omdat het meer tijd vraagt om oplossingsrichtingen uit te zoeken. Zodra meer informatie bekend is, wordt dit zo snel mogelijk aangevuld op de website. Ook als het tekort gepubliceerd is, controleert en updatet Farmanco regelmatig de verwachte beschikbaarheidsdatum. De beschikbaarheid van de verschillende oplossingen wordt eveneens nagegaan.
Definitie geneesmiddelentekorten
KNMP Farmanco hanteert sinds 2004 dezelfde definitie voor een geneesmiddeltekort. De meldingen van apothekers die binnenkomen bij KNMP Farmanco worden geverifieerd bij de leveranciers. Als geneesmiddelen landelijk niet beschikbaar zijn en het tekort waarschijnlijk langer dan 14 dagen gaat duren, volgt publicatie op KNMP Farmanco. Tekorten tot 14 dagen worden veelal opgevangen door voorraad die nog aanwezig is in de keten: bij de groothandel, apotheek of patiënt thuis.
Verschil tijdelijke en definitieve tekorten
KNMP Farmanco maakt onderscheid tussen definitieve en tijdelijke geneesmiddelentekorten. Als een fabrikant een geneesmiddel van de markt haalt, is er sprake van een definitief tekort. In de meeste gevallen is de reden economisch van aard. Geneesmiddelen kunnen tijdelijk niet beschikbaar zijn om verschillende redenen.
Geneesmiddelen
Geregistreerde geneesmiddelen kunnen tijdelijk of definitief niet beschikbaar zijn. KNMP Farmanco biedt de volgende informatie over een niet-beschikbaar geneesmiddel:
Hierbij worden de volgende oplossingsrichtingen vermeld:
Grondstoffen & verpakkingen
Grondstoffen voor geneesmiddelen of verpakkingen kunnen ook niet beschikbaar zijn. KNMP Farmanco geeft na inloggen de volgende informatie over niet-beschikbare grondstoffen of verpakkingen:
Hierbij worden de volgende oplossingsrichtingen vermeld:
Reden van tekort en verwachte leverdatum
Voor de reden van het tekort en de verwachte datum van beschikbaarheid is KNMP Farmanco afhankelijk van informatie die de fabrikant verstrekt. Met name de verwachte datum van beschikbaarheid blijkt in de praktijk regelmatig bijgesteld te worden.
Oplossingen
KNMP Farmanco heeft de volgende werkwijze voor het vinden van oplossingen voor een tekort:
Farmaceutische substitutie
Geneesmiddelen: De eerste stap die KNMP Farmanco neemt, is nagaan of farmaceutische substitutie mogelijk is met een gelijkwaardig, geregistreerd product met daarin dezelfde werkzame stof(fen), bij voorkeur in dezelfde farmaceutische vorm. Dit is het eenvoudigst, omdat overstappen voor de patiënt meestal zonder problemen kan. Het kan wel betekenen dat de vorm of kleur van het geneesmiddel verandert of dat bijvoorbeeld een tablet gebroken moet worden omdat alleen een dubbele sterkte verkrijgbaar is.
Grondstoffen & verpakkingen: Voor grondstoffen en verpakkingen gaat KNMP Farmanco na of er een vergelijkbaar product beschikbaar is.
(Farmaco)therapeutisch alternatief (therapeutische substitutie)
Geneesmiddelen: Als farmaceutische substitutie niet mogelijk is, dan is de volgende stap om na te gaan of er een farmacotherapeutisch alternatief beschikbaar is in de vorm van een ander geregistreerd geneesmiddel met een andere werkzame stof. De keuze voor een farmacotherapeutisch alternatief is gebaseerd op landelijke richtlijnen en behandelprotocollen. Het kan ook een breed gedragen advies van de specialistenverenigingen zijn. Het voordeel van een farmacotherapeutisch alternatief is dat het nog steeds om een geneesmiddel gaat dat in Nederland is geregistreerd. Het geneesmiddel is dus beoordeeld door het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) op kwaliteit, veiligheid en werkzaamheid. Daarnaast is een Nederlandstalige bijsluiter aanwezig. Het nadeel is dat de patiënt ingesteld moet worden op een ander geneesmiddel. Wanneer het oorspronkelijk voorgeschreven geneesmiddel toch farmacotherapeutisch noodzakelijk is of om reden van patiëntvriendelijkheid of medicatieveiligheid de voorkeur heeft, komt import of de apotheekbereiding in beeld.
Grondstoffen & verpakkingen: Wanneer een grondstof niet beschikbaar is en er geen substitutie voorhanden is, wordt door KNMP Farmanco een alternatief voorgesteld.
Import
Geneesmiddelen: Soms is een geneesmiddel in een ander land wel beschikbaar en kan het worden geïmporteerd. Praktische nadelen voor de patiënt zijn dat het product uit het buitenland vaak een andere naam en uiterlijk heeft. Daarnaast kan het een tijd duren voordat het geneesmiddel in Nederland is en het papierwerk in orde is. Een bijkomend probleem is dat de patiënt voor kosten kan komen te staan. Zo worden geïmporteerde geneesmiddelen (met extra transportkosten) of duurdere alternatieven niet altijd (volledig) vergoed.
Grondstoffen & verpakkingen: Het importeren van grondstoffen en verpakkingen wordt door KNMP Farmanco niet voorgesteld als oplossingsrichting.
Apotheekbereiding
Geneesmiddelen: Wanneer een alternatief geregistreerd geneesmiddel of importeren geen optie is, kan een apotheekbereiding uitkomst bieden. Hiervoor is de eis dat de grondstof beschikbaar is en dat de farmaceutische toedieningsvorm gemaakt kan worden. Een deel van de apotheken bereidt zelf geneesmiddelen en de rest van de apotheken betrekt het van collega’s (‘doorgeleverde bereidingen’). Voor apotheekbereidingen is geen handelsvergunning afgegeven door een competente autoriteit (zoals het CBG). Deze geneesmiddelen hebben daardoor minder waarborgen voor de patiënt omdat zij doorgaans niet onafhankelijk zijn getoetst op kwaliteit, veiligheid en werkzaamheid. In de circulaire 'Handhavend optreden bij collegiaal doorleveren van eigen bereidingen door apothekers' van de IGJ wordt beschreven aan welke voorwaarden het doorleveren van bereidingen moet voldoen. Voor het bereiden in de eigen apotheek zijn de beroepsrichtlijnen van de KNMP en de NVZA van toepassing.
Grondstoffen & verpakkingen: Voor grondstoffen en verpakkingen is de oplossingsrichting ‘apotheekbereiding’ niet aan de orde.